به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، علیرضا توتونچی معاون امور نظام فنی و اجرایی کشور در پنل نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور اظهار داشت: سازمان برنامه و بودجه متولی توسعه کشور است و مأموریت اصلی آن تأمین رفاه، آسایش و کرامت مردم برای نسل‌های حاضر و آینده است. در همین راستا، اجرای پروژه‌های مختلف ساخت‌وساز در کشور بستری برای تحقق توسعه و مشارکت مردم در فعالیت‌های گوناگون فراهم کرده است.
وی با اشاره به وظایف حوزه نظام فنی و اجرایی سازمان برنامه و بودجه افزود: تمرکز فعالیت ما در این بخش، قانونمند کردن فرآیندهای اجرایی و ایجاد وحدت رویه میان دستگاه‌هاست تا با همگرایی میان عوامل مختلف، کیفیت پروژه‌ها افزایش یابد و در عین حال هزینه و زمان اجرای آن‌ها کاهش پیدا کند و ایمنی نیز تضمین شود.
توتونچی بیان کرد: نظام فنی و اجرایی کشور نخستین‌بار در سال ۱۳۵۲ تدوین شد و تاکنون پنج نظام فنی دیگر نیز به تصویب دولت رسیده است. آخرین نسخه این نظام در ۶ خرداد ۱۴۰۴ به تصویب هیئت وزیران رسید که تغییرات اساسی نسبت به نسخه‌های پیشین دارد.
وی بزرگ‌ترین تحول این نظام را در گستره شمول آن دانست و گفت: پیش‌تر نظام فنی و اجرایی صرفاً طرح‌های عمرانی را شامل می‌شد اما اکنون همه فعالیت‌های مرتبط با وجوه عمومی را دربرمی‌گیرد؛ از جمله پروژه‌های شهرداری‌ها، بانک‌ها و نهادهایی مانند بنیاد مسکن. بنابراین ورود به حوزه‌هایی که تاکنون تحت پوشش این نظام نبودند، تنها با مشارکت فعال همان دستگاه‌ها امکان‌پذیر است و سازمان برنامه و بودجه آماده دریافت پیشنهادها و ابلاغ ضوابط مشترک در این زمینه است.
معاون امور نظام فنی و اجرایی سازمان برنامه و بودجه با اشاره به تغییر رویکرد ساختاری نظام جدید تصریح کرد: در نظام پیشین، تمرکز بر سازمان برنامه و بودجه بود، اما در نسخه جدید، محوریت به دستگاه‌های مرکزی کشور سپرده شده است. البته این اقدام در چارچوب تفاهم‌نامه‌ها و راهبردهای مصوب سازمان برنامه انجام می‌شود و این سازمان همچنان نقش نظارتی و راهبردی خود را حفظ می‌کند.
توتونچی همچنین آموزش و ترویج دانش فنی را از ضعف‌های تاریخی نظام فنی کشور دانست و گفت: در طول پنج دهه گذشته، آموزش نیروی انسانی در این نظام چندان پررنگ نبوده است. در حالی که یکی از ریشه‌های اصلی مشکلات پروژه‌های بزرگ عمرانی، کمبود مهارت در سطوح مختلف نیروی انسانی از مدیران و پیمانکاران تا کارگران اجرایی است.
وی افزود: در نظام جدید، آموزش و مهارت‌افزایی به عنوان یکی از محورهای اصلی مورد توجه قرار گرفته و برنامه‌ریزی لازم برای استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و مؤسسات آموزشی فنی و مهندسی خصوصی انجام خواهد شد تا مهارت‌ورزی در پروژه‌های عمرانی کشور نهادینه شود.
ضابطه طراحی و اجرای معابر روستایی کشور تدوین و ابلاغ شد
حسین شنوایی مدیر کنترل کیفیت شرکت آزما بنیاد مسکن عنوان کرد: ضابطه ۸۶۲ به عنوان رویه ویژه طراحی و اجرای معابر روستاهای کشور تدوین و ابلاغ شده است و این اقدام در نتیجه تعامل مؤثر میان دستگاه‌های اجرایی و سازمان برنامه و بودجه صورت گرفت.
وی افزود: سازمان برنامه و بودجه از دستگاه‌های اجرایی خواسته است در کنار این سازمان در فرآیند تدوین ضوابط فنی حضور داشته باشند و بر اساس برنامه اعلام‌شده، در سال جاری نیز بخش دیگری از وظایف حاکمیتی در زمینه تدوین ضوابط فنی به دستگاه‌های اجرایی محول خواهد شد.
شنوایی با اشاره به عملکرد مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در حوزه کنترل کیفیت قیر گفت: در ۱۲ سال گذشته، اقدامات مؤثری در زمینه ارتقای کیفیت قیر انجام شده است؛ به‌گونه‌ای که تمامی دستگاه‌های اجرایی موظف شدند تنها از قیرسازانی خرید کنند که دارای گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات هستند. این موضوع موجب شد شرکت‌های قیرسازی کشور آزمایشگاه‌های خود را به تجهیزات مدرن و پیشرفته مجهز کنند و تنوع محصولات خود را افزایش دهند.
وی افزود: با وجود پیشرفت قابل توجه در کنترل کیفیت قیر، وضعیت کارخانه‌های آسفالت هنوز با استانداردهای مطلوب فاصله دارد. در برخی استان‌ها از هر ۱۰ تا ۲۰ کارخانه آسفالت، حدود ۷۰ درصد هنوز گواهینامه فنی ندارند. حتی در استان‌هایی که وضعیت بهتری دارند، تنها ۴۰ تا ۵۰ کارخانه موفق به دریافت گواهینامه فنی شده‌اند. این مسئله باعث شده عملکرد تولید و اجرای آسفالت به سطح موفقیت کنترل کیفیت قیر نرسد.
مدیر کنترل کیفیت شرکت ساخت آزما با تأکید بر نقش آموزش و پژوهش در ارتقای کیفیت پروژه‌های عمرانی اظهار داشت: توسعه آموزش‌های فنی موجب افزایش عمر مفید پروژه‌ها، کاهش هزینه تمام‌شده و ارتقای بهره‌وری می‌شود.
به عنوان نمونه، در بودجه سال ۱۴۰۴ ظرفیت استفاده از قیر اصلاح‌شده در پروژه‌های آسفالتی کشور پیش‌بینی شده است.
وی با اشاره به تجارب کشورهای توسعه‌یافته افزود: در حالی که عمر مفید پروژه‌های آسفالتی در ایران حدود ۳ تا ۵ سال است، این عدد در کشورهای پیشرفته به ۱۰ تا ۱۵ سال می‌رسد. در برخی کشورها حتی از قیرهای سازگار با محیط‌زیست استفاده می‌شود، در حالی که در ایران هنوز در ابتدای مسیر تولید و استفاده از قیرهای اصلاح‌شده هستیم.
شنوایی تصریح کرد: تعداد محدودی از واحدهای قیرسازی کشور توانایی تولید قیر پلیمری دارند و اغلب پیمانکاران و کارخانه‌های آسفالت هنوز تسلط کافی بر اجرای آسفالت پلیمری ندارند. در حالی‌که استفاده از قیر و آسفالت پلیمری می‌تواند ترک‌های دمایی، خرابی‌های ناشی از ترافیک و نوسانات حرارتی را به حداقل رسانده و عمر مفید پروژه‌ها را افزایش دهد.